تأثیر خنک سازی فعال بر کاهش دمای بدن بیماران تب دار بستری در بخش مراقبت های ویژه، در مقایسه با روش تن شویه

زمینه و هدف: تب، یکی از شایع ترین مشکلات بیماران در بخش های مراقبت های ویژه است. کنترل تب موجب کاهش فعالیت متابولیکی ،کاهش نیاز به اکسیژن و در نتیجه کاهش میزان مرگ و میر می شود. روش های فیزیکی کاهش دما می توانند، دمای بدن بیماران را در مدت کوتاهی کاهش دهند اما کارایی و احتمالاً عوارض آنها به ویژه در بیماران بدحال یکسان نیست ؛ لذا این پژوهش، با هدف مقایسه تأثیر روش خنک سازی فعال با روش تن شویه بر کاهش دمای بدن بیماران تب دار بستری در بخش مراقبت های ویژه انجام شد.   روش تحقیق: این پژوهش کارآزمایی بالینی تصادفی، بر روی 57 بیمار بستری در بخش مراقبت های ویژه مراکز آموزشی و درمانی شهرهای قزوین و تهران انجام شد. بیماران، با استفاده از روش بلوک بندی تصادفی شده انتخاب و طبقه بندی شدند و در دو گروه تن شویه ساده و خنک سازی فعال قرار گرفتند. نمونه ها سه ساعت تحت مداخله قرار گرفتند. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر به همراه عامل بین گروهی و تحلیل بقا به روش کاپلان مایر، توسط نرم افزار spss (ویرایش 16)، در سطح معنی داری 05/0 p< تجزیه و تحلیل شدند.   یافته ها: بین دو گروه از نظر سن، جنس، شاخص سطح بدن و شاخص توده بدنی، تفاوت معنی داری وجود نداشت . پس از سه ساعت مداخله، میانگین و انحراف معیار دما در گروه تن شویه از 21/0 ± 7/38 به 55/0 ± 6/37 درجه سانتی گراد (01/0 p< ) و در گروه خنک سازی فعال از 25/0 ± 8/38 به 18/0 ± 1/37 درجه سانتی گراد (01/0 p< ) رسید. میانگین دما در گروه خنک سازی فعال، از دقیقه 120 به بعد، به طور معنی داری کمتر از گروه تن شویه بود (01/0 p< ). پس از 180 دقیقه مداخله، در همه بیماران گروه خنک سازی فعال، یک درجه کاهش دما رخ داد اما در گروه تن شویه تنها در 65% بیماران یک درجه کاهش دما مشاهده شد (02/0 p< ). هر دو روش مداخله مستقل از میزان استامینوفن دریافتی، باعث کاهش معنی دار دمای بدن بیماران شدند (02/0 p< ) و استامینوفن دریافتی هیچگونه تأثیر مخدوش کنندگی نداشت.   نتیجه گیری: روش تن شویه برای کنترل تب، روش مؤثری است اما سرعت کاهش دما در این روش کمتر از روش خنک سازی فعال است. استفاده از روش خنک سازی فعال، روش بهتری برای کنترل سریع تب شناخته شد؛ زیرا این روش با سرعت یکنواخت تر و و با کارایی بیشتر نسبت به روش تن شویه، دما را کاهش می دهد و برآورد دقیق تری از نظر زمان رسیدن به پاسخ درمانی مطلوب، برای کادر درمان فراهم می کند.